Velickova, Nevenka (2019) Statine i njihovo hepatotoksicno i genotoksicno dejstvo. In: VII Kongres ALISZP, Asocijacija laboratorijskih i sanitarnih zdravstvenih profesionalaca u Bosni i Hercegovini, 13-16 June 2019, Tuzla, BIH.
Preview |
Text
Velickova_oral presentation_ALISZP_Tuzla_2019.pdf Download (486kB) | Preview |
Preview |
Text
Program_ALISZP_2019_Tuzla_final.pdf Download (535kB) | Preview |
Abstract
Statine kao lijekovi za snižavanje kolesterola djeluju na način da onesposobljuju enzim (HMG-CoA reduktaza) koji je potreban za stvaranje kolesterola u jetri. Oštećenje jetre izazvano lijekovima (engl. Drug induced liver injury - DILI) se definiše kao oštećenje izazvano lijekom ili biljnim preparatima koji dovode do poremećaja funkcije, sa ili bez histopatoloških promjena tkiva jetre. Prema kliničkim, biohemijskim i histološkim karakteristikama, DILI se može manifestovati u svim oblicima akutnog i hroničnog oštećenja jetre. Prema rezultatima nedavno objavljenih prospektivnih epidemioloških studija, godišnja incidenca DILI (u periodu zadnjih deset godina) rapidno raste. S obzirom na to da je jetra glavni organ za metabolizam i detoksikaciju lijekova, lijekovi koji imaju značajan jetreni metabolizam najčešće izazivaju DILI. U procjeni funkcije jetre najčešće se određuje aktivnost enzima alanin-aminotransferaze (ALT) i alkalne fosfataze (AP) te je na osnovu ovih vrijednosti i predložena biohemijska klasifikacija DILI. Potrebno je pratiti nivo transaminaze prije početka liječenja, svaka 3 mjeseca tijekom prvih 12 mjeseci liječenja i perodično nakon toga. Potrebno je obratiti pažnju na bolesnike koji razviju povišenje razina transaminaza, a terapiju treba prekinuti ako je povišenje razina aspartat-aminotransferaze (AST), također poznata i kao serumska glutamat-oksaloacetat transaminaza (SGOT), i alanin-aminotransferaze (ALT), također poznata i kao serumska glutamat-piruvat-transaminaza (SGPT), preko 3 puta iznad raspona gornje granice normale. Osjetljivost za nastanak DILI je posljedica međudjelovanja različitih faktora kao što su: godine starosti, pol, interakcije lijekova sa hepatotoksičnim potencijalom, faktori okoline (alkohol, niskoproteinska ishrana, toksini okoline i hrane), hronične bolesti jetre, komorbiditeti, gojaznost i genetska predispozicija. Hepatotoksičnost lipofilnih statina u starijoj životnoj dobi nastaje usljed funkcionalnog polimorfizma CYP3A4, smanjenog klirensa lijeka i interakcija sa drugim indukotrima/inhibitorima CYP. Do danas je identificirano više gena čiji proteinski produkti imaju utjecaja na farmakokinetiku i farmakodinamiku statina. Za kliničku praksu najznačajnije su varijante (polimorfizmi) onih gena koji kodiraju proteine uključene u farmakokinetiku statina tj. apsorpciju, distribuciju, metabolizam i izlučivanje, a to su enzimi iz porodice CYP-a, P-glikoprotein i organski anionski transportni polipeptid (OATP). Lovastatin, atorvastatin i simvastatin se najviše metaboliziraju putem CYP3A4 i CYP3A5, a fluvastatin putem CYP2C9 i CYP2C8.
Cilj ove prezentacije je prikaz rezultata epidemioloških, kliničkih i predkliničkih ispitivanja, za hepatotoksicnog i genotoksicnog dejstva statine na animalne i ljudske celije, objavljenih u naučnim publikacijama citiranim u bazi PubMed, u periodu od 2000. do 2018. godine.
Citogenetička istraživanja o dejstvo statine na animalne modele i ljudskim celijama u
uslovima in vivo i in vitro ukazuju na stepen oštećenja molekule DNA, posebno u ljudskim limfocitima periferne krvi i korelacija između oksidativnog oštećenja molekule DNA i antioksidativne paraoksonazne (PON) aktivnosti. Postoje razlicite metode ili testove pomocu kojih se moze potvrditi genotoksicnosti statinama pomocu razlicite celije, u humanu populaciju glavno korisceni su limfocite. Vecina od tih istrazivanja (glavno na animalne modele ali i kod pacienata razlicite uzrasti) su potvrdili da statine imaju genotoksicno dejstvo i iniciraju process kancerogeneze
| Item Type: | Conference or Workshop Item (Speech) |
|---|---|
| Subjects: | Medical and Health Sciences > Basic medicine |
| Divisions: | Faculty of Medical Science |
| Depositing User: | Nevenka Velickova |
| Date Deposited: | 12 Aug 2019 09:54 |
| Last Modified: | 12 Aug 2019 09:54 |
| URI: | https://eprints.ugd.edu.mk/id/eprint/22309 |
Actions (login required)
 |
View Item |